De economie van Aruba verbeterde toen de olieraffinage begon in de jaren 1920 in de haven van San Nicolas (Sint Nicolaas);ruwe olie werd voornamelijk geïmporteerd uit Venezuela.  De raffinaderij sloot in 1985 en veroorzaakte een ernstige economische crisis. Arubanen reageerden door het toerisme agressief te promoten en uit te breiden, waaronder het bouwen van luxe hotels en casino’s, om de idyllische eilandomgeving te benutten. De raffinaderij heropende in 1990 en hervatte de volledige productie in 1993, maar na een aantal jaren verlies te hebben geleden, sloot ze in 2012 opnieuw.

Tijdens de tweede wereldoorlog is de raffinaderij doel van een beroemde aanval geweest. Zie onze pagina daarover.

De olieraffinaderij op Aruba was in handen van het Texaanse bedrijf Valero tussen 2004 en 2013. Valero heeft in die periode de olieraffinaderij geëxploiteerd en Valero was in die periode één van de belangrijkste werkgevers op Aruba.

In juli 2009 legde Valero de productie op de raffinaderij in San Nicolas stil en dreigde die te verkopen of definitief te sluiten. De Arubaanse regering en het bedrijf hadden onenigheid over omzetbelasting (BBO) en ook de marktomstandigheden waren niet florissant.

Het Arubaanse kabinet-Eman dat sinds september 2009 is aangetreden wist Valero ervan te overtuigen de zeshonderd werknemers van de raffinaderij niet te ontslaan, in ieder geval niet voor 1 juni 2010. In de tussentijd is overlegd tussen de partijen en zijn nieuwe afspraken gemaakt die ertoe leiden dat de raffinaderij van olieconcern Valero op Aruba blijft en de productie zal worden hervat. Door deze inspanningen van de regering van Aruba hervatte de raffinaderij eind 2010 weer de productie.

In de afspraken was onder meer vastgelegd dat er sprake moet zijn van duurzaam behoud van banen en dat er wordt geïnvesteerd in de bescherming van het milieu rond de raffinaderij. Daarnaast zijn nieuwe afspraken gemaakt over de belastingen. Samen met de werknemers van toeleveranciers van de raffinaderij waren hierdoor duizenden banen voor Aruba bewaard gebleven.

Valero rapporteerde over het vierde kwartaal van 2011 opnieuw een verlies. Door de negatieve bedrijfsresultaten bleef de wens van Valero om de raffinaderij af te stoten aanhouden. De regering van Aruba, gesteund door Nederland, heeft vervolgens grote inspanningen verricht om een geschikte overnamepartner te vinden.

Op korte termijn had dit niet tot het gewenste resultaat geleid, waardoor de raffinaderij opnieuw is stilgelegd. In 2014 overwoog men de verkoop van de raffinaderij op Aruba of het aangaan van een partnership. Valero zou ook kunnen besluiten om de raffinaderij opnieuw in bedrijf te nemen indien er een succesvolle afwikkeling van een fiscaal geschil met de overheid van Aruba tot stand komt. De overeenkomst die in 2014 werd onderhandeld besloeg 20 jaar. De onderhandelingen werden verricht door Minister-president Mike Eman’s, Volkspartij, die de macht overnam in het najaar van 2013. “De nieuwe overheid is veel meer open-minded,” aldus Chief Executive Bill Klesse van Valero Energy Corp (VLO).

In 2015 kwam naar buiten dat Citgo Petroleum Corporation uit Houston serieuze belangstelling heeft om de raffinaderij in het Arubaanse San Nicolas over te nemen. Dat zou betekenen dat het complex weer gaat produceren, nadat de huidige eigenaar, het Amerikaanse Valero, de raffinaderij drie jaar stil legde.

Maar uiteindelijk is de raffinaderij overgedragen aan Aruba, nadat Valero het terrein van de raffinaderij heeft overgedragen aan het Land Aruba. Het land draagt het terrein over aan staatsbedrijf Refineria di Aruba NV (RDA), dat het vervolgens leaset aan CITGO.

Het leasecontract met CITGO zal de eerste drie jaar een bedrag van 10 miljoen dollar opbrengen. Hierna zal het leasebedrag verhoogd worden naar 18.5 miljoen dollar per jaar. 

Behalve dat Aruba voor het eerst in negentig jaar eigenaar is van de raffinaderij, betekent dit een grote bijdrage aan de groei aan het BNP van het eiland.